Özgül Fobi Nedir?
Özgül fobiler, yaşandığında kişinin de bu korkunun aşırı ya da anlamsız olduğunun farkında olduğu ve belirli tetikleyicileri bulunan fobiler olarak adlandırılabilirler. Özgül fobisi olan kişiler fobi yaratan bir uyarıcıyla karşılaştıklarında korkup panik atağa benzer bir tepki gösterirler. Dahası bu kişiler, doğrudan bir uyarıcı görmeden, sadece bu uyarıcıyla karşılaşma risklerinin olduğu durumlarda da korku tepkisi gösterebilir; bir fotoğrafta, televizyonda ya da bilgisayarda, görünüşte masum olan imgelerden kaçınabilirler. Örneğin klostrofobisi ya da asansör fobisi olan kişiler sırf bu yüzden onlarca merdiveni yürüyerek çıkabilir veya asansör kullanmasını gerektirecek işleri reddedebilirler. Kaçınma davranışı özgül fobinin en önemli belirtilerindendir.
Özgül Fobiye Sahip Olduğunuzu Nasıl Anlayabilirsiniz?
- Belirli bir nesne ya da durumun ya da bu yönde bir beklentinin yarattı sürekli, aşırı ve anlamsız korkuya sahipseniz,
- Aynı uyarıcıya maruz kalmak her seferinde aynı kaygıyı yaratıyorsa,
- Yaşadığınız korkunun anlamsız olduğunu kabul ediyorsanız,
- En az 6 aydır sürüyorsa,
- Fobi duyulan durumdan kaçınma ve varlığında yoğun bir korku duyma yaratıyorsa,
özgül fobiye sahip olabilirsiniz.
Özgül Fobilerin Çeşitleri Nelerdir?
Özgül fobilerin beş çeşidi vardır;
(1) Hayvan (örneğin yılan, fare, örümcek vb.)
(2) Doğal çevre (örneğin deprem, gök gürültüsü, şimşek çakması, su, yüksek yerler vb.)
(3) Kan-iğne-yara (örneğin kan görme, enjeksiyon yapılışı görme vb.)
(4) Durumsal (örneğin toplu taşıma, asansör, uçak, kapalı alanlar vb.)
(5) Diğer (örneğin nefessiz kalma, kusma, mekan fobisi)
Özgül Fobiler Nasıl Tedavi Edilir?
Özgül fobilerin tedavisinde en çok kullanılan yöntem “maruz bırakma tekniği”dir. Maruz bırakma tekniğinde danışan kontrollü ve kademeli olarak korktuğu nesneyle ya da durumla yüzleştirilir. Tedavide danışan, korkularının geri çekilmesine yetecek miktarda korku duyulan duruma maruz kalmaya teşvik edilir. Bu tekniğe benzer bir diğer teknik ise “katılımcı modelleme”dir. Terapist, sakin bir şekilde danışanın korktuğu nesneyle ya da durumla etkileşime girer ve bir nevi danışana bu durumdan korkulacak veya kaçınılacak bir şey olmadığını göstermek için modellik yapar. Bu teknikler sayesinde danışanlar korktukları durumların aslında o kadar korkunç olmadığını ve pek hoş hissettirmese de zamanla bu hissin dağılabileceğini fark etmiş olurlar.
Bu konuyu tek başınıza aşmakta zorlanıyorsanız ve profesyonel bir desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, Beşiktaş/Etiler’de hizmet veren danışmanlık merkezimizi arayıp, konunun uzmanı terapistlerimizle iletişime geçmekten çekinmeyin.