Her birey için aile, yaşantımızın ilk evresinde en temel kavram ve davranışların öğrenildiği ve şekillendiği yerdir. Bizler diğer insanlarla kurduğumuz ilişkilerde göstermiş olduğumuz iletişim becerilerin çoğunu aileden öğreniyoruz. Aile içi iletişim hayatımızın bir çok noktasında bizi etkiliyor. Kendimize olan güvenimiz, problem çözme yeteneğimiz, diğer insanlara karşı duyduğumuz güven, verebileceğim örneklerden bazılarıdır. Ailede çocuğa gösterilen tutumlar onun ileride nasıl bir birey olacağını belirliyor. Dikkatlice dinlenilen çocuk kendisinin saygı duyulduğunu öğrenir ve bu da kendisine olan tutumunu şekillendirir. Eğer çocuk dinlenilmeyip anlaşılmazsa, kendisinin değersiz olduğunu fikrine kapılabilir. Bu da çocuğun gelişimini kötü etkiler.
Bizler doğumumuzdan itibaren dış dünya ile iletişim kurmaya başlarız. Ailenin de bizimle etkili iletişim kurmaya erken başlaması önem taşır. Çocuklar çoğu davranışın neden kabul edilmediğini ya da yanlış olduğunu bilmezler. Böyle durumlarda çocukla bu durum detaylıca konuşulup açıklanmalıdır.
Aile içi iletişim nasıl olmalıdır?
Öncelikle konuşmaktan daha önemli olan bir faktör vardır. Bu da etkili dinlemedir. Konuşan kişinin sözünü bölmeden ve göz teması kurarak dinlenmelidir. Konuşma bittiğinde anladığımız kadarını tekrar etmek karşıdaki kişinin dinlenildiğini hissetmesini sağlar.
Çocuklar ya da ergenlik dönemine girmiş bireylerin aileleri, çocuklarının kendileriyle az paylaşım yapmalarından şikayetçi olurlar. Bunun sebebi, ebeveynlerin farkında olmadan çocuklarının iletişim kurmalarına engel olacak davranışta bulunmuş olabilecekleridir. Çocuğu dinlememe, sürekli öğüt verme, sözünü bölme, kısa kesme gibi davranışlar çocukların ebeveynleriyle olan iletişimlerini olumsuz yönde etkiler. Etkili iletişimi olumsuz yönde etkileyebilecek diğer davranışlar ise karşımızdaki kişiyi yargılamak, suçlamak, eleştirmek, sorunu ya da konuyu küçümsemek, sürekli lafını bölmek, alay etmek ya da sürekli öğüt vermektir. Konuşan bireyin derdi ya da sorunu her ne kadar çözülmesi zor olsa da, o kişiyi geçiştirip konuyu kapatmaya çalışmamak gerekir. İletişim sırasında konuştuğumuz kişiye sorular yöneltip onun da fikrini almak etkili iletişimi gerçekleştirmemize yardımcı olur. Anlaşmazsılıklarda asıl önemli olan ortak bir çözüm bulabilmektir. Kimin haklı kimin haksız olduğunu tartışmaktansa öncelikle çözüm odaklı bir yaklaşımda bulunmamız iletişimi kuvvetlendirir.
Unutmayalım ki çocuklar ailenin yansımasıdır. Bebekler, taklit yoluyla anne ve babanın davranışlarını kopyalar. Bu nedenle bizler ne kadar etkili iletişim kullanırsak, çocuklarımızda bir o kadar iyi etkili iletişim içerisine girebilirler.