Beslenme Şeklimizin Psikolojimiz Üzerindeki Etkisi
Beslenme şeklimizin davranışlarımız ve ruh halimizi etkilemektedir. Bu yüzden de psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkışı ve tedavisine katkıda bulunmaktadır (Owen & Corfe, 2017). Bu rahatsızlıkların temelinde elbette birçok faktör yatmaktadır. Ancak, beslenme en kolay ve etkili şekilde değiştirebileceğimiz etkendir.
Yapılan çalışmalar beslenmenin psikolojik rahatsızlıklar karşısında önemli bir koruma sağladığını göstermiştir (Tuck, Farrow, & Thomas, 2019).
Buna göre beslenme düzenimizde yapacağımız küçük değişimlerle ruh halimizi iyileştirebilir, psikolojik sağlamlılığımızı arttırabiliriz. Ancak, öncelikle hangi besinlerin ruh halimiz üzerinde nasıl etkileri olduğunu öğrenmeliyiz.
Akdeniz Tipi ve Batı Tipi Beslenme
Çalışmalar genel olarak Batı şeklinde beslenmenin depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlar geliştirme riskini arttırdığını göstermiştir. Buna karşın, Akdeniz tarzı beslenmenin ise psikolojik rahatsızlıklar üzerinde koruyucu etkisi bulunmuştur (Owen & Corfe, 2017).
Batı tipi beslenme yoğun olarak fast-food, paketli gıdalar, asitli içeceklerden oluşmaktadır. Genellikle besin içeriği fakir, kalorisi oldukça yüksek bir yeme alışkanlığı sunar.
Peki Akdeniz tipi beslenmenin içeriği nelerden oluşmaktadır?
- Balık ve deniz ürünleri
- Kavrulmamış kuruyemişler
- Yumurta
- Sebze ve meyveler
- Peynir
- Tam buğday, çavdar ya da kepek ekmeği
- Süt ve yoğurt
- Zeytinyağı, fındık yağı avokado gibi sağlıklı yağlar
- Kuru baklagiller
Akdeniz diyetinin hangi açıdan faydalı olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak, balık içermesi ve bu sayede Omega3 alımını arttırması etkili olabilir (Young & Benton, 2018).
Bunun yanında yoğurt da stresle başa çıkmada etkili olmaktadır (Jaatinen ve ark., 2014).
Aynı zamanda meyve ve sebze tüketimi depresyon ve stres üzerinde koruyucu etki göstermektedir (Meyer, Kolanu, Griffiths, Grounds, Howe, & Kreis, 2013; McMartin, Jacka, & Colman, 2013). Motivasyon ve zindelik sağlayarak ruh halinde iyileşmelere yol açmaktadır. (Tuck, Farrow, & Thomas, 2019).
Bazı Besin Maddeleri ve Psikolojimize Etkileri
- Kompleks karbonhidratlar
Basit karbonhidratlar ruh halimizde geçici bir iyileşmeye neden olmaktadır. Sindirimi daha uzun süren kompleks karbonhidratlar ise daha uzun süreli etkiye sahiptir (Pasman, Blokdijk, Bertina ve ark., 2003). Fasulye, bezelye gibi baklagiller ve muz gibi meyveler kompleks karbonhidrat bakımından zengin olarak ruh halimizde iyileşmelere neden olabilir.
Serotonin açısından zengin diğer besinler ise hindiba, yeşil soğan, fındık, kivi, marul, kırmızı biber, ananas, çilek ve patates olarak sayılabilir.
- B vitamini
Stresi azaltma, hafif psiyatrik semptomlar ve kaygı üzerinde olumlu etkileri bulunduğu bilinmektedir (Rooney, McKinley, & Woodside, 2013). B vitamini yönünden oldukça zengin kaynaklara ıspanak, brüksel lahanası ve portakal örnek verilebilir. B6 bakımından zengin bezelye ve muzun da psikolojimize olumlu etkisi vardır (Akbaraly, Brunner, Ferrie ve ark., 2009)
- Mineraller
Meyve ve sebzelerde bulunan bazı minerallerin beyin fonksiyonlarına oldukça katkıda bulunmaktadır. Bu sayede de ruh halimize olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir (Kaplan, Crawford, Field ve ark., 2007). Bunların içinde demir, kalsiyum ve magnezyum sayılabilir (Shariatpanaahi, Shariatpanaahi, Moshtaaghi ve ark., 2013; Jung, Ock, Chung ve ark., 2010).
- D vitamini eksikliği ile depresyon arasında bir ilişki olduğu bilinmektedir. Gerektiğinde takviye sağlanmasında yarar vardır.
Psikolojik sorunları etkileyen faktörler konusunda sebep sonuç ilişkisi kurmak çoğu zaman zordur. Ancak, çalışmalar genellikle beslenme düzeninin semptom başlangıcından önce geldiğini göstermiştir (Owen & Corfe, 2017). Bu yüzden de beslenme düzenimizin psikolojimizi etkilediğini güvenle söyleyebiliriz.
Psikolojimizin Beslenmemiz Üzerindeki Etkisi
Beslenme şeklimizin ruh halimiz üzerinde etkilidir. Ancak çoğumuz tam tersini de deneyimlemiştir. Zor ve stresi zamanlarda yeme alışkanlıklarımız değişebilmektedir. Bazılarımızın iştahı artarken bazılarımızda tam tersi bir durum meydana gelmektedir. Hatta aşırı yeme fast-food dediğimiz Batı tarzı beslenmeye de itebilir. Bu aşırı beslenme ‘’duygusal yeme’’ olarak adlandırılmaktadır. Bu davranış kontrolümüz dışında gelişen olumsuz olaylara karşı bir kontrol hissi sağlamaktadır. Ancak, geçici bir rahatlık sağlasa da kalıcı bir çözüm değildir. Üstelik bu sağlıksız beslenme alışkanlığı ruh halimizi daha da kötüleştirebilir.
Sonuç olarak günlük besin ihtiyaçları kişiden kişiye farklılık gösterilebilmektedir. Beslenme düzenimizi oluştururken bir beslenme uzmanına danışmamız gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır. Bununla birlikte, beslenmemizdeki küçük değişimler ruh halimizde genel olarak büyük etkilere sahip olabilir. Ancak, ihtiyaç duyduğunuzda Etilderdeki Sima Psikoloji Danışmanlık merkezimizdeki uzmanlarımızdan randevu alabilirsiniz.