Kendine yabancılaşma veya kimliksizleşme olarak da adlanlandırılan depersonalizasyon, kişinin kendisine yönelik olan gerçeklik duygusundan uzaklamasıdır. Kişi kendi bedeninden uzaklaşmış, düşünce ve duygularından sıyrılmış bir halde kendisini dışarıdan izliyormuş hissine kapılır. Bir süre için vücudundan bağımsız hale gelmiştir. Kişi kendi duygu ve düşüncelerini, sanki bir başkasının düşünce ve duygularıymış, bedeni de bir başkasının bedeniymiş gibi algılayabilmektedir.
Depersonalizasyon Belirtileri
-Gerçek dünyadan koptuğunu hissedilebilir
-Gerçek ve rüya arasında kaybolmuş hissedilebilir
-Kendi bedenine yabancılaşmış, sanki başka birinin bedeniymiş hissi olabilir
-Sahip olunan duygu ve düşüncelerden kopmuş hissedilebilir
-Duygusuz, benliksiz bir robot gibi hissedilebilir
-Kendini dışarıdan gözlemleyen kişi gerçeğin bir parçası olmadığı algısına kapılabilir
Depersonalizasyon Nasıl ve Neden Görülür?
Depersonalizasyon görülme sıklığı ve şiddeti kişiden kişiye göre değişebilmektedir. Kimileri nadiren, kimileri ise sık sık kendine yabancılaşmış hissedebilir. Kendine yabancılaşma yani depersonalizasyon, genellikle şizofreni, borderline kişilik bozukluğu, panik bozukluk, travmatik bozukluklar, anksiyete bozuklukları gibi ruhsal rahatsızlıklara eşlik edebilir. Ancak depersonalizasyonu deneyimlenmesi için ruhsal bir bozukluğa sahip olunması geremekmemektedir. Yoğun üzüntü, stres veya yorgunluk yaşayan bir kişi de depersonalizasyon olgusunu yaşayabilir. Endişeli bir kişiliğe sahip olup, stresli bir yaşam olayı deneyimlendiğinde kişinin depersonalizasyon yaşaması olasıdır. Sevilen bir yakının veya arkadaşın kaybı kaynaklı yas süreci, boşanma, doğal afetler, iflas, taciz, istismar, kaza gibi yaşam olayları depersonalizasyona sebebiyet verebilir.
Depersonalizasyon yaşayan insanlarda depersonalizasyonun seviyesine ve şiddetine göre kişinin işlevselliğini de etkileyebilecek ; öfke, kaygı, korku, stres gibi duygular da yaşanabilmektedir.
Depersonalizasyonun Tedavisi
Depersonalizasyona neden olan durum şizofreni gibi ruhsal bir rahatsızlıktan kaynaklanıyorsa öncelikle ilaç kullanımına yönelik pskiyatr görüşü alınabilir. Ancak endişe, stres gibi durumlarda depersonalizsayon durumu yaşanıyorsa doğru nefes alıp verme ve gevşeme teknikleri denenebilir bu sayede kendisini sakinleştiren kişide depersonalizasyon durumu gerileyebilir. Ancak düzelme durumu yaşanan endişe, stres, kaygı gibi durumların şiddetine göre farklılık gösterebilmektedir. Daha kalıcı bir düzelme için anksiyete alanında uzmanlaşmamış ruh sağlığı çalışanlarından destek alınması yararlı olacaktır. Daha detaylı bilgi almak için Beşiktaş, Levent’te bulunan merkezimizdeki uzman psikologlarımızla görüşebilirsiniz.