Dissosiyatif Bozukluk Nedir?
Dissosiyatif bozukluk herhangi bir fiziksel rahatsızlığa ya da beyinde meydana gelen bir hasarla ilgili değildir. Kişide yaşanan çeşitli ruhsal sıkıntılar ya da travmatik olaylarla ortaya çıkmaktadır. Kişinin bilincinin, belleğinin, kimliğinin, algısının, davranışlarının ve çevreyi algılama bütünlüğünün bozulması anlamına gelmektedir. Ruhsal sıkıntı ve travmatik olaylar bireyde bellek ve kimlik sorunlarına yol açmaktadır ve dissosiyatif bozukluk bu şekilde tanımlanabilmektedir.
Dissosiyatif bozukluk türleri
dissosiyatif kimlik bozukluğu,
dissosiyatif amnez,
dissosiyatif füg,
depersonalizasyon – derealizasyon bozukluğu olmak üzere dört ana başlık altında toplanmaktadır.
Dissosiyatif bozukluk ve nedenleri
Dissosiyatif bozukluğun ortaya çıkmasındaki en önemli nedenlerden bazıları özellikle çocukluk döneminde çocuğun maruz kaldığı fiziksel, cinsel ve duygusal travmatik yaşantılardır. Dissosiyatif bozuklukta yaşanan bu travmatik olaylar sonrasında çocuğun kendini savunma şekli olarak ortaya çıkmaktadır. Dissosiyasyon travmadan kaçmayı sağlayarak travmanın kişinin yaşantısındaki ortaya çıkacak birçok etkinin gecikmesini sağlamaktadır.
Dissosiyatif bozukluk ve belirtileri
En sık belirtilerinden biri bayılmadır, kişi genellikle bayılmalarından şikayet ederek doktora başvurmaktadır. Bu bayılmalar sara da olan nöbetler gibi nöbet geçirme, kasılma gibi belirtiler şeklinde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler kişi genelde başkalarının yanındayken yani kalabalık bir ortamdayken ortaya çıkar. Bayılma sırasında hasta yavaş bir şekilde yere düşer ve yaralanmaz, etraftaki sesleri ne kadar duyabiliyor olsa da onlara bir cevap veremez ve bu bayılma genelde uzun bir süreyi kapsar. Bazıları genelde bayılma sonrasında yüksek sesle ağlayarak kendine gelmeye çalışır ve kendine geldikten sonra birtakım saldırgan davranışları gözlemlenmektedir, buna örnek olarak kendi saçını çekme, yüzünü yolma olabilir. Ve dissosiyatif bozukluk kişide iş ve aile yaşantısında sorunlara yol açabilmektedir, kişinin verimini azaltmaktadır.
Bunların yanında bedensel yakınmalar, kronik ağrılar, baygınlık, öfke nöbetleri, intihar düşünceleri ve gün içerisinde yaşanan en ufak herhangi bir olayı bile hatırlayamama gibi durumlar gözlemlenebilmektedir. Ayrıca bu kişiler sosyal veya özel ilişkilerinde ani üzülme, gülme, sinirlenme gibi yaşanan durumdan alakasız tavırlar sergileyebilmektedirler.
Dissosiyatif Füg Nedir?
Dissosiyatif bozukluğun başlıca belirtisidir, kişinin geçmişini ve kendi kimlik bilgisini unutması anlamına gelir ve kişi bunları unuttuğu gibi kendi evinden, yaşadığı ve alıştığı ortamı bırakıp gitmektedir. Yani kişi bir bakıma yeni bir kimliğe bürünmektedir.
Dissosiyatif füge neden olan durumlar ve olaylar arasında savaş, doğal afet veya yoğun bir çatışma vardır. Kişi bu durumunun farkında değildir ve füg sırasında yaptıkları hiçbir şeyi hatırlayamaz ama önceki kimliklerine döndüklerinde fügden önceki yaşamlarını hatırlayabilmektedirler. Genelde bu durum saatlerce ya da günlerce sürebildiği gibi çok nadir de olsa aylar boyu da sürebilmektedir. Yani bu durumda da kişi tamamen yeni bir kimliğe girer hatta normalde evli olsa yani bir ailesi bile olsa füg sırasında yeni ve karmaşık ilişkilere girebilirler.