Bu yazımda herkesin yaşadığı gelecek kaygısını ergenlerde gelecek kaygısı olarak uzun süredir ergen ve ergen aileleri ile çalışan bir psikolog olarak ele almak istedim.
Kaygı Nedir?
Kaygı, kişinin kendisini tehdit eden veya korku veren bir durumla karşı karşıya kalındığında ortaya çıkan durumdur. Kaygı bedensel ve ruhsal olarak ortaya çıkabilir. Aşırı olmayan bir kaygı hayatımızı sürdürebilmemiz için gereklidir. Hepimiz biraz endişeyi normal yaşantımızda isteriz ve arzu ederiz, bu durum hayatta kalma içgüdümüzün bir parçasıdır.
Gelecek kaygısı, özellikle rekabetin ve acımasızlığın artarak, kısıklı kaynakları olan piyasada daha fazla oyuncunun yer alması ile kendini göstermektedir. Henüz daha ergenlik çağlarında, gelecek ile ilgili sorgulamaların içinde bulunan birey, üniversiteden mezun olmaya yakın zamanlarda bu kaygıyı daha fazla hissetmektedir.
Gelecek Kaygısının Belirtileri
Kişinin üzüntüsünü kontrol edememesi, dikkat dağınıklığı, kas gerginliği, uyku bozuklukları,aşırı heyecan, huzursuzluk, sürekli endişe hali, belirtilerle birlikte okul hayatında problemler gelecek kaygısının belirtileri arasındadır.
Kaygı Bozukluklarının Oluşma Nedenleri Nelerdir?
Ergenlerin kendini tanıma, özelliklerini, değerlerini oluşturma dönemindeki çelişkiler, telaşlar, görünümü, arkadaşları ve toplum tarafından kabullenilmesi ile ilgili kaygılar yaşaması doğaldır. Bireysel yapısına, aile içi tutumlarına bağlı olarak aşırı hassas, alıngan, çekingen, evhamlı, aşırı, hükmedici, inatçı özelliklerinden bir ya da birkaçını taşıyan ergen, yaşamlarındaki strese yanıt olarak bu özelliklerinin abartılması ile ilişkili kaygı bozukluğu geliştirebilir.
Ergenlerde Gelecek Kaygısı
Ergenlik bir kimlik bulma dönemi olmanın yanı sıra; bulunan bu kimliklerin ilerideki yaşamda anlam kazanabilmesi ve bu kimlikler ile geleceğe doğru atılan ilk adım olma özelliğine de sahip olması gerekmektedir. Eğer çocuk kendini tanıyamaz, başarılarını, yeteneklerini, başarısızlıklarını, düşüncelerini, arzularını, ihtiyaçlarını bilip kontrol edemezse veya bu konularda onlara yardımcı ve destek olacak bir ebeveyn olmazsa çocuk rol ve kimlik karmaşasına girebilir. Bu durum sonucunda çocuk ilerde olmak istediği yerde kendisini göremez ve bu durum çocuk açısından geleceğin belirsizliklerle dolu bir dünya olduğu düşüncesini doğurabilir ve bu onda bir kaygı yaratabilir.
Gelecek kaygısı, ergen kaygılarının en önemli konularından birini oluşturur. Kuşkusuz bu dönem sırasında oluşan zaman ufkunun genişlemesine bağlı olan geleceği algılama, kişinin kendi ve dünya ile ilişkilerinin değiştiğini görmesi ile geleceğe olan kaygıda artış meydana gelir.
Gelecek kaygısı, özellikle ergenliğin sonuna doğru, kişisel başarısızlık, gelecekte kendini gerçekleştirememe veya kendini ilerde bir yerde görememe biçimlerinde meydana gelebilmektedir. Ergen birey şu gibi düşüncelere kapılmaktadır. Korkuyorum, hiçbir işe yaramamak beni tedirgin ediyor, geleceğimi harcamamak ve mutlu olmak istiyorum, saptadığım amaca ulaşamamak beni korkutuyor veya beğenilmeyen kişi olmak beni tedirgin ediyor gibi cümleler duyabiliriz.
Ergenlerde Gelecek Kaygısı Nasıl En Aza İndirgenebilir?
Ergen birey fiziksel ve psikolojik olarak pek çok değişim göstermektedir. Bu karmaşık yapı içerisinde kendini ifade etmesi bir o kadar zorlayıcı olabilmektedir. Bu döngü içinde kaybolan birey kendisi ve geleceği için kaygılanmaya başlar.
Ebeveynlerin bunların farkında olması gerekmektedir. Çocuklarının ileriye dönük kendilerini gerçekleştirmelerinde onlara en uygun olan olgunun içerisinde yer almalarında en büyük destekçileri olmaları gerekmektedir.
Ergen bireylerin tüm başarıları ve başarısızlıklarında yanında olduklarını göstererek gelecek kaygılarını en aza indirgeyebilirler. Bunun yanı sıra ebeveynler, çocuklarına olan güvenlerini göstermeli ve sık sık bunu ifade etmelidir.
Siz de bu ve benzeri bir durumu yaşıyorsanız Etiler Beşiktaş’ta bulunan danışmanlık merkezimizdeki uzman psikologlarımızdan ergen psikolojisi alanında destek alabilirsiniz.